بررسی سطوح سرمی ویتامینe، سلنیوم، مس و روی گوساله های مبتلا به شکمبه نوشی

بیماری شکمبه نوشی (ruminal drinking) یکی از بیماری های متداول در گوساله ها می باشد که ضرر اقتصادی زیادی را متوجه دامداری های صنعتی و غیر صنعتی می کند. در این بیماری شیر یا مواد غذایی آبکی به دلایل متعددی به جای ورود به شیردان، وارد شکمبه و نگاری می شود و باعث تغییر ماهیت فلور طبیعی شکمبه در دوران شیرخواری می شود. دانشمندان مطالعات زیادی در رابطه با نقش مدیریت دامداری و ارتباطش با این بیماری داشتند، به طوری که نحوه شیر نوشیدن، نوع شیر، استرس های محیطی، بیماری های اولیه و غیره را در ایجاد این بیماری موثر می دانند. اخلال در بسته شدن ناودان مری و بازگشت شیر از شیردان دو دلیل عمده ایجاد این بیماری هستند. وقوع این بیماری حتی در مواردی که مدیریت یکسانی بر گله حاکم است، انفرادی بوده و همین امر باعث شد تا در مطالعه حاضر به نقش برخی ریز مغذی ها نظیر سلنیوم، روی و مس و همچنین ویتامین eپرداخته شود تا دخالت احتمالی آن ها در شکل گیری بیماری مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور با مراجعه به دامداری های منطقه شهرکرد اقدام به شناسایی و نمونه گیری از 15 رأس گوساله بیمار (مبتلا به شکمبه نوشی) و 15 رأس گوساله های سالم همسن (7 تا 30 روزه) شد. بر این اساس مجموعاٌ از 30 رأس گوساله سالم و مبتلا نمونه خون از ورید وداج اخذ و پس از انتقال به آزمایشگاه و جداسازی سرم، جهت اندازه گیری عناصر کمیاب از روش جذب اتمی و اندازه گیری ویتامین e از روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا hplc استفاده شد. نتایج تحقیق حاضر مورد تجزیه و تحلیل آماری در سطح 05/0 >p قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده میانگین غلظت سرمی ویتامین e و سلنیوم گوساله های مبتلابه شکمبه نوشی کمتر از گوساله های سالم بود اما این اختلاف ازنظر آماری معنی دار نبود (05/0p>). در همین ارتباط غلظت سرمی روی گوساله های مبتلابه شکمبه نوشی به طور معنی داری بیش از گوساله های سالم برآورد شد (025/0p=). همچنین غلظت سرمی مس در گوساله مبتلابه شکمبه نوشی به طور معنی دار بیش از گوساله های سالم برآورد شد (021/0p=). با توجه به نتایج حاصل از تحقیق حاضر چنین نتیجه گیری می شود که اختلالات مخاطی و زیرمخاطی ایجاد شده توسط غلظت بالای روی در سرم از دلایل برهم خوردن عملکرد طبیعی ناودان مری و ایجاد شکمبه نوشی در گوساله های مذکور است. همچنین افزایش سطح سرمی مس را می توان به شکلگیری اسهال (یکی از نشانه های ابتلا به شکمبه نوشی) و حضور درجات متغیری از توکسمی در گوساله مبتلا ربط داد.